A. Sigortalı için prim iadesi hakkı
Türk yurttaşlarına prim iadesi hakları üzerinde karar verirken Alman hukuksal mevzuatı uygulanır ve Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesi mevzuatı ve gene 02.11.1984 tarihli Ek Sözleşme dikkate alınır. Prim iadesi için yazılı dilekçenin verilmesi şarttır. Dilekçe verileceği zaman, prim iadesi için gerekli şartların mevcut olması esastır.
I.Hakkın kazanılması için şartlar
Yasal emeklilik sigortalarının bütün kollarında, isteğe bağlı olarak sigortalı olabilmek hakkı elde edilmeden sigortalı olma zorunluluğu sona ermişse ve sigortalılık mecburiyetinin sona ermesinden sonra 24 takvim ayı geçmişse, Alman yasal emeklilik sigortalarındaki primler iade edilirler. Bu arada, Türkiye’deki zorunlu sigorta primleri - hangi Türk sigorta dalına yani kurumuna ödenmiş olursa olsun - Alman zorunlu primine eşit sayılırlar.
Bundan dolayı, Federal Almanya Cumhuriyetinin terk edilmesinden, yani ikâmetin Türkiye'ye veya AB dışında başka bir ülkeye nakledilmesinden sonra, Türk yurttaşlarına emeklilik sigortası primleri, eğer Almanya'da veya Türkiye'deki Sosyal Güvenlik Kurumlarındaki zorunlu emeklilik sigortasının bitiminden sonra 24 takvim ayı geçmisse geri ödenir.
Örnek:
Almanya'nın terk edilmesi : Temmuz 1998
Almanya'daki son primin ödenmesi : Haziran 1998
Türk emeklilik sigortalarına (zorunlu prim ödenmesi) : Ekim 1998 - Mayıs 1999 işçi olarak
Haziran 1999 - Kasım 2003 serbest meslekten dolayı
Eğer Kasım 2003 den sonra yeniden zorunlu prim ödenmezse, Alman Emeklilik Sigortası primlerinin iadesi ancak Aralık 2005 de mümkün olabilir.
Almanya'daki işsizlik parası, işsizlik yardımı veya 01.01.2005'den sonra 31.12.2010'a kadar işsizlik parası
- veya hastalık parası gibi kazanç yerine geçerli yardımlar alınması halinde de zorunlu prim ödenmektedir. Böyle durumlarda 24 takvim ayı olan süre bu ödemenin sona ermesinden sonra işlemeye başlar.
Örnek:
Emekli sigortasına tabi çalışma :Temmuz 2001'e kadar
İşsizlik parası alma : Ağustos 2001 - Kasım 2003 arası
Almanya'nin terk edilmesi : Aralık 2003
Alman emeklilik sigortası primleri en erken Aralık 2005 tarihinden itibaren iade edilebilirler, zira 24 takvim ayı olan süre, işsizlik parası alınmasından dolayı zorunlu prim ödenmesinin bitiminden sonra başlar.
Tabii gerekli olan diğer bir şart da Kasım 2003 tarihinden itibaren Almanya'da veya Türkiye'de yeniden zorunlu prim ödenmemesidir.
Bir AB üyesi olan bir ülkede yasal olarak ikamet eden Türk yurttaşları için, 01.07.2003 tarihinden itibaren prim iadesi hakkı artık yoktur.
II. Geçici uygulama
Almanya'yı 17.03.1987'ye kadar devamlı olarak terk etmiş olan Türk yurttaşlarına primleri, Ek Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden önceki mevzuata göre iade edilir. Bunun anlamı da, Türkiye'de zorunlu prim ödense bile, bu durumdaki kişilerin Alman emeklilik sigortası primlerinin iadesinin mümkün olacağıdır.
III. Bekleme süresinin dolmamasında prim iadesi
Genel yaşılık aylığı yaşını dolduran ve genel bekleme süresi olan 5 yılı (60 takvim ayı) doldurmamiş olan sigortalılar, Almanya'da ikamet etseler bile, bekleme süresi dikkate alınmaksızın prim iadesinden yararlanabilirler.
B.Geride kalanlar için prim iadesi hakkı
Bekleme süresi dolmamiş olması sebebiyle, ölümden dolayı aylık hakkı yoksa, Alman emeklilik sigortası primlerinin dul erkeğe, dul kadına veya yetimlere iade edilmesi mümkündür. Alman ve Türk sigorta süreleri, bu koşulların incelenmesinde birleştirilirler.
Yetimlerin prim iadesine hak kazanabilmeleri için, Alman emeklilik sigortasından yetim aylığında aranan kişisel koşulların olması gerekir.
Yarı yetimlere prim iadesi yapılması ancak, bir dul erkek / kadın olmaması halinde mümkündür.
Birden fazla yetim olduğunda prim iadesi tutarı eşit olarak paylaştırılır.
C. Prim iadesinin tutarı
Primlerin yalnız sigortalı tarafından yatırılan miktarı iade edilir (= işçi hissesi). Bunlar
|
01.03.1957 - 31.12.1967 arası için % 7,00
01.01.1968 - 31.12.1968 arası için % 7,50
01.01.1969 - 31.12.1969 arası için % 8,00
01.01.1970 - 31.12.1972 arası için % 8,50
01.01.1973 - 31.12.1980 arası için % 9,00
01.01.1981 - 31.12.1981 arası için % 9,25
01.01.1982 - 31.08.1983 arası için % 9,00
01.09.1983 - 31.12.1984 arası için % 9,25
01.01.1985 - 31.05.1985 arası için % 9,35
01.06.1985 - 31.12.1986 arası için % 9,60
01.01.1987 - 31.03.1991 arası için % 9,35
01.04.1991 - 31.12.1992 arası için % 8,85 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kazanç yerine geçen ödemeler (hastalık parası, yaralı parası v.b.) için sigortalının üstüne aldığı prim kısımlarının tamamı iade edilir. Sigortalının hiçbir katkıda bulunmadığı zorunlu primler ve kazanç yerine geçerli olan (işsizlik parası, işsizlik yardımı v.b.) ödemeler için yatırılmiş olan primler iade edilmez.
İşveren hissesinin iadesi mümkün değildir.
Herhangi bir emeklilik sigortası tarafindan yapılmış bir para veya ayni yardımdan önceki primlerin iadesi de mümkün değildir. Aylık ödemeleri ve özellikle rehabilitasyon tedbirleri (tedavi için kür), iş hayatına katılım ve çocuklar için özel tedavi ve hastalık sonrası kürü gibi ek yardımlar da bu tip yardımlardandır. Primi iade edilecek olan şahsın sigortasından, sigortalının kendisi eşi veya çocukları için verem hastalığından dolayı 31.12.1983 tarihine kadar yapılmış olan tedaviler de bu tıp yardımlardan biri sayılır. Katılan bölgede 01.07.1990 tarihinden önce ödenen primler iade edilemez. Alman sigorta süreleri dikkate alınmadan bağlanmış olan bir Türk aylığı prim iadesini etkilemez.
D.İade edilecek paranın ödenmesi
Primler ancak Almanya'nın terk edilmesinden sonra havale edilirler.
Haksahibi dilekçesinde, paranın Türkiye'deki adresine mi veya Almanya veya Türkiye'de bulunan bir banka hesabına mı havale edilmesini istediğini yazabilir.
Ödemenin, Almanya'da veya Türkiye'de bulunan bir vekile de yapılması mümkündür. Bu durumda noterlikçe tasdikli bir vekaletnamenin gönderilmesi gerekir.
E.Prim iadesinin sonuçları
Prim iadesi yapılmasıyla o zamana kadar olan emeklilik sigortası iptal edilir. Emeklilik sigortalarının bütün kollarındaki çocuk yetiştirme süreleri, çocuk dikkate alma süreleri dahil Alman sigorta süreleri dolayısıyla o zamana kadar elde edilen diğer haklar da kaybolur. Böylece yapılmış olan olası bir ayni yardım veya para yardımından önceki primler iade edilmemesine rağmen, bu süreler de geçerliliğini kaybeder