5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri (SSK ve Bağ-Kur) sigortalıları için hak sahiplerine evlenme ve cenaze ödeneği verilmesine ilişkin düzenleme yapılmıştır.
Söz konusu ödenekler, kısa vade sigorta kolu olan iş kazası ve meslek hastalığı sigortası ile uzun vade sigorta kolları arasında olan ölüm sigortasından sağlanan yardımlar arasında yer almaktadır.
SSK sigortalıları açısından evlenme ve cenaze ödeneği 506 sayılı Kanun uygulamasında bulunmakla birlikte Bağ-Kur sigortalıları açısından 1479 sayılı Kanun’da sadece cenaze ödeneği yer almakta idi.
Bu yazıda, 5510 sayılı Kanun’da öngörülen tahsis yardımlarından evlenme ve cenaze ödeneklerinin verilme koşulları açıklanmıştır.
I- Evlenme Ödeneği
5510 sayılı Kanun’da iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölüm veya ölüm sigortasında hak sahipleri açısından evlenmeleri nedeniyle gelir/aylıkları kesilen hak sahipleri kız çocukları olup, eşlerin, erkek çocukların, kız veya erkek malûl çocukların evlenmeleri nedeniyle gelir veya aylıkları kesilmemektedir. Dolayısıyla bu yardım sadece kız çocuklarına yapılan ve halk arasında çeyiz yardımı olarak da bilinen bir yardımdır.
Hak sahibi olarak Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ölüm geliri veya ölüm aylığı almakta iken evlenen ve talepte bulunan kız çocuklarına evlendikleri tarihte almakta oldukları aylıklarının iki yıllık tutarı evlenme ödeneği olarak peşin ödenmektedir. Yalnız bu ödemeye ek ödemeler dahil edilmektedir.
Örneğin; babasından dolayı ölüm aylığı almakta olan kız çocuğu 11.08.2015 tarihinde evlenmiş ve evlendiği tarihte tarafına 620 TL aylık ve 62 TL ek ödeme olmak üzere toplam 682 TL ödenen kız çocuğuna talepte bulunması halinde 682 x 24= 16368 TL evlenme ödeneği ödenmektedir.
Evlenme ödenekleri bir defaya mahsus ödenmekte olup, evlenme ödeneği aldıktan sonra boşanma ya da dul kalma gibi nedenlerle yeniden ölüm gelir ve aylığı bağlanan kız çocukların sonraki evliliklerinde evlenme ödeneği ödenmez.
2 yıllık aylığı peşin olarak evlenme ödeneği şeklinde verilen kız çocuğunun aylığı durdurulur ve aynı dosyadan aylık alan diğer hak sahiplerinin aylıkları iki yıllık süre dolmadan artırılmaz. Kız çocuğu bu iki yıllık süre dolmadan tekrar hak sahibi niteliğini kazansa bile tarafına ölüm aylığı bağlanmaz, aylığın başlangıcı iki yıllık sürenin dolduğu tarihtir. Evlenme ödeneği verilen kız çocuğunun eşinin bu iki yıllık süre içinde ölmesi halinde, eşinden dolayı tarafına ölüm aylığı bağlanır.
1479 sayılı Kanun’da hak sahibi kız çocuklarına evlenme ödeneği ödenmesiyle ilgili herhangi bir düzenleme bulunmamakla birlikte, 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden önce ölen Bağ-Kur sigortalılarının hak sahibi kız çocuklarının Kanun’un yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde, bunlara da Kanun’un 37. maddesi uyarınca evlenme ödeneği verilir.
II- Cenaze Ödeneği
5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde cenaze ödeneğinin; Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan sürekli iş göremezlik geliri, malûllük veya yaşlılık aylığı almakta iken ölen sigortalılar ile emeklilik statüsünü kazanmamış olmakla birlikte geçirdiği iş kazası veya tutulduğu meslek hastalığı sonucu ölen veya adına en az 360 gün malûllük yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş iken, ölen sigortalının hak sahiplerine verileceği öngörülmüştür.
Aktif sigortalı iken vefat eden sigortalıların hak sahiplerine cenaze ödeneği verilmesi için sigortalının ölüm tarihinde sigortalı olma şartı aranmamaktadır.
Cenaze ödeneğinin hak sahiplerine verilmesinde Kanun’da da öngörüldüğü şekilde şu sıralamaya dikkat edilir. Ödenek öncelikle ölen sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana veya babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir.
Cenazenin eş, çocuk, ana-baba veya kardeşler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, cenaze ödeneği masrafı yapanlara ödenir.
Cenaze ödeneği için ilgililerin Kurum’dan talepte bulunması esastır. Hak sahiplerine cenaze ödeneği ödenmesi için ölüm aylığı bağlanması, diğer bir ifadeyle hak sahipliği şartı aranmaz.
Cenaze ödeneğinin tutarı her yıl Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden ödenir. Cenazenin hak sahipleri dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması halinde, Kurum’ca belirlenen cenaze ödeneği tutarını geçmemek üzere, belgelendirilen tutar üzerinden ödenir.
Cenaze ödeneği tutarı her yıl bir önceki yıl için Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı tarafından açıklanan Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) değişim oranında artırılarak belirlenmekte olup, 2016 yılı için ödenen cenaze ödeneği tutarı 489,00 TL’dir.
Cenaze ödeneğinde zaman aşımı, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıldır.
DÜNYA EMEKLİLİK MERKEZİ'NE NASIL ULAŞIRIM?
Beyazıt Mah. Taraklı Sk. Canlı İş Merkezi
No:19 K:6 D.11/12 Yıldırım /BURSA
Adres tarifi : Duaçınarı Metro istasyonu karşısı / Bursa Tapu Müdürlüğü Yanı
Tel. : +90 (224) 888 00 70 - +90 (224) 250 00 20
Gsm : +90 507 100 60 89
WhatsApp Danışma Hattı : +90 507 100 60 89