Anayasamızın, sosyal güvenlik bakımından özel olarak korunması gerekenler başlıklı 61'inci maddesine göre devlet, engellilerin korunmalarını ve toplum hayatına intibaklarını sağlayıcı tedbirleri almakla yükümlü tutulmuştur. Devletimiz, engellilerin hayatlarını devam ettirebilmeleri ve asgari bir hayat standardı içinde ve insan onuruna uygun biçimde yaşayabilmeleri için gerek çalışma hayatıyla ilgili yasalarda gerekse sosyal sigorta mevzuatında engellileri koruyucu düzenlemelere yer vermiştir.
Engellilik indirimi nedir?
Engellilik indirimi; çalışma gücü kayıp oranı asgari % 40 ve üzerinde olanların ücret ve/veya kazançlarına, girecekleri derecelere göre belirlenen miktarda indirimin uygulanmasıdır. Engellilik bulgularına göre girecekleri derecelere esas oranlar; çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunanlar birinci derece engelli, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunanlar ikinci derece engelli, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunanlar ise üçüncü derece engelli olarak belirlenmektedir.
Engellilik İndiriminden Yararlanmak için Yapılması Gerekenler
Engellilik indiriminden yararlanmak isteyenler Vergi Dairesi Başkanlığı olan illerde ilgili Grup Müdürlüğüne, Vergi Dairesi Başkanlığı olmayan illerde ise Gelir Müdürlüğüne, Bağımsız Vergi Dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, Vergi Dairesi bulunmayan ilçelerde ise Malmüdürlüklerine bir dilekçe ile başvuracaklardır.
Engeli Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlananların Emekliliği
Özürlü çalışanlar, normal çalışanlara göre yaşa bağlı olmadan daha erken emekli olurlar. Emeklilik zamanın belirlenmesi sigortalılık süresi başlangıcına göre tespit edilir. Aşağıdaki tablolar özürlülerin emekli zamanı hesaplamasını göstermektedir. Birinci tablo, 30.09.2008 önce sigortası başlayanlar için olup ikinci tablo da 1.10.2008 sonrası işe girip Engeli Nedeniyle Vergi İndiriminden Yararlanan Sigortalıların Emekliliğe Hak Kazanma Şartlarını göstermektedir.
|
Vergi İndirim belgesindeki rapor oranı ve derecesi |
|||
|
Sigortalılık Başlangıcı |
I.Derece (Yüzde 80 +) |
II. Derece (Yüzde 60-79) |
III. Derece |
|
05.08.1991 ve daha önce |
15 yıl- 3600 gün |
15 yıl- 3600 gün |
15 yıl- 3600 gün |
|
06.08.1991-05.08.1994 |
15 yıl- 3600 gün |
15 yıl, 8 ay-3680 gün |
16 yıl, 3760 gün |
|
06.08.1994-05.08.1997 |
15 yıl- 3600 gün |
16 yıl, 4 ay-3760 gün |
17 yıl, 3920 gün |
|
06.08.1997-05.08.2000 |
15 yıl- 3600 gün |
17 yıl, 3840 gün |
18 yıl, 4080 gün |
|
06.08.2000-05.08.2003 |
15 yıl- 3600 gün |
17 yıl, 8 ay-3920 |
19 yıl, 4240 gün |
|
05.08.2003-30.09.2008 |
15 yıl- 3600 gün |
18 yıl-4000 gün |
20 yıl-4400 gün |
1.10.2008 sonrası işe başlayanlar için SGK Sağlık Kurulu’nca onanmış rapor oranı;
|
İşe Başlama Tarihi |
Çalışma Gücünde Kayıp Oranı |
||
|
%60 ve daha çok olanlar |
%50 – %59 arası olanlar |
%40 - %49 arası olanlar |
|
|
01.10.2008 – 31.12.2008 |
15 yıl, 3 bin 700 gün |
16 yıl, 3 bin 700 gün |
18 yıl, 4 bin 100 gün |
|
01.01.2009 – 31.12.2009 |
15 yıl, 3 bin 800 gün |
16 yıl, 3 bin 800 gün |
18 yıl, 4 bin 200 gün |
|
01.01.2010 – 31.12.2010 |
15 yıl, 3 bin 900 gün |
16 yıl, 3 bin 900 gün |
18 yıl, 4 bin 300 gün |
|
01.01.2011 – 31.12.2011 |
15 yıl, 3 bin 960 gün |
16 yıl, 4 bin gün |
18 yıl, 4 bin 400 gün |
|
01.01.2012 – 31.12.2012 |
15 yıl, 3 bin 960 gün |
16 yıl, 4 bin 100 gün |
18 yıl, 4 bin 500 gün |
|
01.01.2013 – 31.12.2013 |
15 yıl, 3 bin 960 gün |
16 yıl, 4 bin 200 gün |
18 yıl, 4 bin 600 gün |
|
01.01.2014 – 31.12.2014 |
15 yıl, 3 bin 960 gün |
16 yıl, 4 bin 300 gün |
18 yıl, 4 bin 680 gün |
|
01.01.2015’den sonra |
15 yıl, 3 bin 960 gün |
16 yıl, 4 bin 320 gün |
18 yıl, 4 bin 680 gün |
Prim Gün Sayısı Engellinin Emekli Aylığını Ne Kadar Etkiler?
Sosyal güvenlik mevzuatımızda engelliler sadece emeklilik şartları açısından korunmamış, bunların emekli maaşı ödedikleri primlere nispeten daha yüksek emekli maaşı bağlanacak aylık bağlama oranı belirlenmiştir.
Üç dönemdeki çalışmaya göre belirlenen emekli maaşı hesabında her üç dönem içinde engellilere özel aylık bağlama oranı söz konusudur.
2000 yılından önceki dönem için engellinin aylık bağlama oranı en az yüzde 70'dir. Bu oran normalde 7400 gün prim ödemeye karşılık gelmektedir.
1 Ocak 2000 ila 30 Eylül 2008 dönemleri arası için engellinin aylık bağlama oranı yüzde 60'tan az olamaz. Bu oran ise 8100 gün prim ödemeye eşdeğer bir oran.
Yine 1 Ekim 2008 tarihinden sonra emekli olacak engelliye 5400 gün prim ödemiş gibi aylık bağlama oranı belirleniyor ki; bu oran yüzde 30'a tekabül ediyor. Ancak primi asgariden ödenmiş ise bu dönemdeki aylık bağlama oranı bakmakla yükümlü olduğu kimse varsa yüzde 40'a yoksa yüzde 35'e yükseliyor.
Daha açık bir ifadeyle, engelliler için ödenen prim gün sayısının emekli maaşına etkisi neredeyse sıfıra yakın. Sonuç olarak engellilere ödedikleri primle kıyaslama yapıldığında daha yüksek emekli aylığı bağlanmaktadır.
DÜNYA EMEKLİLİK MERKEZİ'NE NASIL ULAŞIRIM?
Beyazıt Mah. Taraklı Sk. Canlı İş Merkezi
No:19 K:6 D.11/12 Yıldırım /BURSA
Adres tarifi : Duaçınarı Metro istasyonu karşısı / Bursa Tapu Müdürlüğü Yanı
Tel. : +90 (224) 888 00 70 - +90 (224) 250 00 20
Gsm : +90 507 100 60 89
WhatsApp Danışma Hattı : +90 507 100 60 89